Imágenes de páginas
PDF
EPUB

ganado ántes popularidad. Lo demas son ilusiones que se desvanecen por sí mismas, sin que el declamar contra las reformas, y perseguir como revolucionarios á los que no las han provocado con abusar de un poder que no ejercieron, sirva sinó para hacerlas mas urgentes y dolo

rosas

Si en todas las naciones la forma del gobierno ha dependido de la situacion en que se hallaron sus fundadores al establecerle, hay razon para culpar á los que en España cedieron á la fuerza de las circunstancias que dominaban en su época ? Si la misma monarquía alteró su tipo, en cuantos pueblos la adoptaron, con variedad de modificaciones análogas al estado moral de la sociedad; si, cuando el clero y los magnates lo eran todo, reducidas las demas clases á un agregado confuso de hombres sin voluntad ni opinion, las restricciones del poder supremo fueron dictadas por aquellas gerarquías, invertido el órden, i puede la misma causa dejar de producir iguales efectos? Trasladadas en el dia al cuerpo general de las naciones las luces, la actividad, el espíritu de investigacion y de empresa, y en la misma proporcion la necesidad deseo de asegurar su existencia política, y pro

y

TOM. I.

K

teger su estado civil ¿cómo instituciones levantadas por su propia mano, sobre las ruinas de las que el tiempo y los acontecimientos destruyeron, no habían de adquirir la índole y carácter de su éra, y adaptarse á las necesidades y costumbres de sus restauradores y contemporáneos? Por ventura la nacion española, triunfante en Bailen, ¿ hizo mal, ni debe estrañarse que se hubiese indemnizado de lo que había perdido vencida en Villalar? Sin embargo, este pueblo noble y magnánimo, lejos de abusar de la victoria, procedió con la moderacion mas generosa, como se verá en el siguiente exámen de la reforma constituciona

i

NOTAS.

NOTA A.

(Página 24.)

Forum Judicum. Lex prima; primus Titulus.

"Rectè igitur faciendo regis nomen benignè tenetur, pec"cando verò amittitur: unde apud veteres tale erat prover"bium. Rex ejus eris si rectè facis, si autem non facis non eris. Regiæ igitur virtutes precipuæ duæ sunt, Jus"titia et Veritas."

66

Lex 2. "Abhinc ergo et deinceps ita erunt in regni gloria præficiendi rectores, ut aut in urbe regia, aut in loco "ubi princeps decesserit, cum conventu pontificum, majorumque palatii vel populi omnimodo eligantur adscensu." Adviertase que la particula vel se emplea muy frecuentemente en el Forum Judicum en significacion de et.

[ocr errors]

66

66

Lex 3. "Presentem piissimum regem Sisenandum, cujus optatu vel jussu hæc instituta sancimus, futurosque principes "ætatum sequentium humilitate quà debemus deposcimus, atque per indivisam Trinitatem Sanctam convenimus, ut "moderati et mites erga subjectos existentes, cum justitia et LL pietate populos à Deo vobis creditos regatis . ... Nec quisquam vestrum in causis capitum aut rerum sententiam "ferat, sed in conventu Dei Sacerdotum

[ocr errors]

66

......

et cum

consensu publico, cum rectoribus terræ ex judicio manifesto,

[ocr errors]

delinquentium culpa patescat. . Hanc sententiam "cum Dei timore promulgamus, ut si quis ex eis contra "reverentiam canonum vel legum venerit superba domina"tione et faustu regio in flagitiis et facinore pravitatis, sive

[ocr errors]

cupidinis et avaritiæ stimulis crudelissimam potestatem "exercuerit in populis, anathematis sententia à Christo Domino "comdemnetur et habeat. . . . judicium populi."

[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]

... •

Lex 9. "Post instituta quædam ecclesiastici ordinis, postrema à nobis cunctis sacerdotibus Dei sententia "est adhibenda . . pro robore omnium nostrorum principum et stabilitate gentis gothorum . . . . . Et ideo, si placet vobis omnibus qui adestis, hæc tertio reiterata sen"tentia, vestræ vocis et fidei cordis eam unanimes consensu "firmate. Ab universo clero toto et populo dictum est: "Qui contra hanc . . . vestram . . . definitionem aliud agere præsumpserit . . . . sit anathema, &c."

[ocr errors]

....

Igual espresion de la confirmacion popular se halla en otras leyes, y bien sabido es, que de este modo confirmaba el pueblo todos los acuerdos de los concilios.

Recesvinto: Lex 5, lib. 1, tit. 1. "Erit (artifex legum) "in adinventione Deo sibique tantum modo conscius, consilio probis et parvis admixtus, assensu civibus populisque com"munis: ut alienæ provisor salutis commodius ex universale consensu exerceat gubernaculum, quam ingerat ex singulari "potestate judicium."

Lex 2, lib. 2, tit. 1. "(Justitiam) quisque tunc verius et "ardentius deligit, quum unius æquitates sententia cum pro"ximo semetipsum adstringit. Gratanter ergo jussu cœlestia

[ocr errors]

amplectentes, damus modestas simul nobis et subditis leges, "quibus ita et nostri culminis clementia succedentium regum "novitas adfutura, una cum regimonii nostri generali multi"tudine universa obedire decernitur, ac parere jubetur, ut "nullis factionibus à custodia legum, quæ injicitur subditis,

sese alienam reddat cujuslibet persona vel potentia digni"tatis."

Lex 5, lib. 2, tit. 1. "Hinc et illa regendarum tantum"dem salus est plebium, quæ non suos fines privata voluntate "concludit, sed quæ universitatis limites communi prosperitati lege defendit. . . . . . Quum igitur præcedentium "serie temporum immoderatior aviditas principium sese prona diffunderet in spoliis populorum . . . . tan nobis

66

66

66

66

66

quam cunctis gloriæ nostræ successoribus adfuturis. legem ponimus . . . . . ut nullus Regum impulsionis suæ quibuscumque motibus aut factionibus scripturas de qui"buslibet rebus alteri debitis ita extorqueat, vel extorquendas "instituat, qualiter injustè ac nolenter debitarum, sibi quisque privari possit dominio rerum. Quod si alicujus gratissima "voluntate quippiam de rebus à quocumque perceperit, vel pro evidente præstatione lucratus aliquid fuerit, in eadem scriptura patens voluntatis ac præstiti conditio annotetur, "per quam aut impressio principis, aut conferentis fraus “evidentissimè detegatur."

[ocr errors]
[ocr errors]

Lex 27, lib. 2, tit. 1. "Quia sæpè principum metu vel "jussu solent judices interdum justitiæ, interdum legibus "contraria judicare .; propter hoc . . . . concedimus "duo mala sanare, decernentes, ut quum repertum fuerit "qualemcumque scripturæ contractum, seu quodcumque judicium non justitia vel debitis legibus, sed jussu aut metu principum esse confectum . . . . . hoc quod obvium "justitiæ vel legibus judicatum est, atque concretum, in "nihilo reddeat."

[ocr errors]
[ocr errors]

Concil. Tolet VIII. tom. reg. n. 9. (Recesvinto) "Decer“nimus . . . . ut.

[merged small][ocr errors]
[ocr errors]

in legum sententiis quæ aut de

pravata consistunt, aut ex superfluo vel indebito confecta

videntur, nostræ serenitatis accomodante consensu, hæc

« AnteriorContinuar »