iota unum, aut unus apex non praeteribit a lege, donec omnia

fiants.

19. Qui ergo solverit unum de mandatis istis minimis, et docuerit sic homines, minimus vocabitur in regno coelorum; qui autem fecerit et docuerit, hic magnus vocabitur in regno coelo

rum.

28. Ego autem dico vobis: Quia omnis, qui viderit mulierem ad concupiscendum eam, jam moechatus est eam in corde suo.

29. Quod si oculus tuus dexter scandalizat te ; erue eum, et projice abs te; expedit enim tibi, ut pereat unum membrorum tuorum, quam totum corpus tuum mittatur in gehennama.

30. Et si dextra manus tua scandalizat te; abscide eam, et

coelorum.

21. Audistis, quia dictum est antiquis:,,Non occides! qui autem ,,occiderit, reus erit judicio"."

22. Ego autem dico vobis: Quia omnis, qui irascitur fratri suo, reus erit judicio. Quiautem dixerit fratri suo, raca! reus erit concilio. Qui autem dixerit, fatue! reus erit gehennae ignis.

23. Si ergo offers munus tuum ad altare, et ibi recordatus fueris, quia frater tuus habet aliquid adversum te;

24. relinque ibi munus tuum ante altare, et vade prius reconciliari fratri tuo; et tunc veniens offeres munus tuum".

25. Esto consentiens adversario tuo cito, dum es in via cum eo; ne forte tradat te adversarius judici, et judex tradat te ministro, et in carcerem mittaris *.

26. Amen dico tibi: Non exies inde, donec reddas novissimum quadrantemy.

27. Audistis, quia dictum est antiquis: „Non moechaberis!"

Luc. 16, 17. 21, 33. Luc. 11, 39. 18, 11. 12. Exod. 20, 13. Deut. 5, 23. 1 Joh. 3, 14. sqq. Marc. 11, 25. Luc. 12, 58. у с. 6, 14. 18, 34. 35. • Exod. 20, 14. Levit. 20, 10.

ut pereat unum membrorum tuorum, quam totum corpus tuum eat in gehennam.

31. Dictum est autem: „Qui,,cumque dimiserit uxorem su„am, det ei libellum repudii."

32. Ego autem dico vobis: Quia omnis, qui dimiserit uxorem suam, excepta fornicationis causa, facit eam moechari; et qui dimissam duxerit, adulterats.

33. Iterum audistis, quia dictumest antiquis: „Non perjura„bis! reddes autem Domino ju,,ramenta tuad!"

34. Ego autem dico vobis, non jurare omnino; neque per coelum, quia thronus Dei este:

35. neque per terram, quia scabellum est pedum ejus; neque per Ierosolymam, quia civitas est magni regis f;

36. neque per caput tuum juraveris, quia non potes unum capillum album facere, aut nigrum.

37. Sit autem sermo vester: est, est! non, non! quod autem his abundantius est, a malo est.

38. Audistis, quia dictum est:

Marc. 9, 46-48. Exod. 21, 24. Levit. 24, 20. Deut. 19, 21. с с. 19, 9, Marc. 10, 4-12. Luc. 16, 18. 1 Cor. 7. 10. d Levit. 19, 12. Jes. 66, 1. Act. 7. 49. Ps. 47, 2.

42. Qui petit a te, da ei! etvolenti mutuari a te, ne avertaris!

43. Audistis, quia dictum est: ,,Diliges proximum tuum, et „odio habebis inimicum tuum."

44. Ego autem dico vobis: Diligite inimicos vestros, benefacite his, qui oderunt vos, et orate pro persequentibus et calumniantibus vos;

45. ut sitis filii patris vestri, qui in coelis est, qui solem suum oriri facit super bonos et malos, et pluit super justos et injustos.

46. Si enim diligitis eos, qui vos diligunt, quam mercedem habebitis? Nonne et publicani hoc faciunt ?

47. Et si salutaveritis fratres vestros tantum, quid amplius facitis? Nonne et Ethnici hoc faciunt?

48. Estote ergo vos perfecti, sicut et pater vester coelestis perfectus estm.

& Exod. 21, 24. Levit. 24, 20. Deut. 19, 21. Luc. 6, 29. Rom. 12, 17-19. i Luc. 6,30. k Lev. 19,18. ιν. 44-48. Luc. 6, 27.28.32-36. m Lev. 11, 44. 19, 2.

3. Te autem faciente eleemosynam, nesciat sinistra tua, quid faciat dextera tua;

4. utsiteleemosyna tua in abscondito; et pater tuus, qui videt in abscondito, reddet tibi°.

5. Et cum oratis, non eritis sicut hypocritae, qui amant in synagogis et in angulis platearum stantes orare; ut videantur ab hominibus. Amen dico vobis: Receperunt mercedem suam.

6. Tu autem, cum oraveris, intra in cubiculum tuum, et clauso ostio, ora patrem tuum in abscondito; et pater tuus, qui videt in abscondito, reddet tibi.

7. Orantes autem, nolite multum loqui, sicut Ethnici; putant enim, quod in multiloquio suo exaudiantur P.

8. Nolite ergo assimilari eis;

п с. 23, 5. • Luc. 14, 14. P Jes. 1, 15. 3 Reg. 18, 26. sqq.

scit enim pater vester, quid opus sit vobis, antequam petatis eum.

9. Sic ergo vos orabitis: Pater noster, qui es in coelis; sanctificetur nomen tuum!

10. Adveniat regnum tuum! Fiat voluntas tua, sicut in coelo, et in terra!

11. Panem nostrum supersubstantialem da nobis hodie!

12. Et dimitte nobis debita nostra, sicut et nos dimittimus debitoribus nostris!

13. Et ne nos inducas in tentationem, sed libera nos a malo.

Amen.

14. Si enim dimiseritis hominibus peccata eorum, dimittet et vobis pater vester coelestis delicta vestra.

15. Si autem non dimiseritis hominibus, nec pater vester dimittet vobis peccata vestrat.

16. Cum autem jejunatis, nolite fieri sicut hypocritae tristes; exterminant enim facies suas, ut appareant hominibus jejunantes. Amen dico vobis, quia recepe

runt mercedem suam.

17. Tu autem, cum jejunas, unge caput tuum, et faciem tuam lava;

18. ne videaris hominibus je

junans", sed patri tuo, qui est in abscondito; et pater tuus, qui videt in abscondito, reddet tibi.

19. Nolite thesaurizare vobis thesauros in terra, ubi aerugo, et tinea demolitur; et ubi fures effodiunt et furantur;

Luc. 11, 2-4. * Ez. 36, 23. c. 26. 41. Luc. 22, 32. 1 Cor. 10, 13. tc. 18, 21. etc. Jes. 58, 5. etc. υ ν. 19-21. Luc. 12, 33. 34. Jac. 5, 2. etc.

21. Ubi enim est thesaurus tuus, ibi est et cor tuum.

22. Lucerna corporis tui est oculus tuus. Sioculus tuus fuerit simplex; totum corpus tuum lucidum erit".

23. Si autem oculus tuus fuerit nequam; totum corpus tuum tenebrosum erit. Si ergo lumen, quod in te est, tenebrae sunt; ipsae tenebrae quantae erunt?

24. Nemo potest duobus dominis servire; aut enim unum odio habebit, et alterum diliget; aut unum sustinebit, et alterum contemnet. Non potestis Deo servire et mammonae.

25. Ideo dico vobis, ne soliciti sitis animae vestrae quid manducetis, neque corpori vestro quid induaminia. Nonne anima plus est quam esca? et corpus plus quam vestimentum?

26. Respicite volatilia coeli, quoniam non serunt, neque metunt, neque congregant in hor

rea; et pater vester coelestis pascit illa. Nonne vos magis pluris estis illis?

27. Quis autem vestrum cogitans potest adjicere ad staturam suam cubitum unum?

wc. 19, 21. Luc. 16, 9. 1 Tim. 6,

Luc. 16,

v.

Ps. 36, 5.

17-19. Luc. 11, 34. etc. 13. 11, 23. 1 Joh. 2, 15. Jac. 4, 4. 25-34. Luc. 12, 22-32. Phil. 4, 6. 1 Petr. 5, 7. c. 10,31. Hiob 38, 41. Ps. 146, 9. 10.

28. Et de vestimento, quid soliciti estis? Considerate lilia agri quomodo crescunt; non laborant, neque nent.

29. Dico autem vobis, quoniam nec Salomon in omni gloria sua coopertus est sicutunum ex istis.

in oculo fratris tui; et trabem in oculo tuo non vides?

4. Aut quomodo dicis fratri tuo: Sine! ejiciam festucam de oculo tuo; et ecce! trabs est in oculo tuo?

5. Hypocrita! ejice primum

quod hodie est, et cras in clibanum mittitur, Deus sic vestit; quanto magis vos, modicae fidei?

31. Nolite ergo soliciti esse, dicentes: Quid manducabimus, aut quid bibemus, aut quo operiemur?

32. Haec enim omnia gentes inquirunt; scit enim pater vester, quia his omnibus indigetis.

33. Quaerite ergo primum regnum Dei, et justitiam ejus; et haec omnia adjicientur vobis d.

34. Nolite ergo soliciti esse in crastinum. Crastinus enim dies solicitus erit sibi ipsi. Sufficit diei malitia sua!

CAP. VII.

Non judicandum est temere. Sancta noli porrigere canibus. Fiducia in precibus habita. Summa legis. Angusta porta. Ex fructibus judicandum. Domus supra petram aut

arenam.

debis, ejicere festucam de oculo fratris tui.

6. Nolite dare sanctum canibus; neque mittatis margaritas vestras ante porcos; ne forte conculcent eas pedibus suis, et conversi dirumpant vos.

7. Petite, et dabitur vobis! quaerite, et invenietis! pulsate, et aperietur vobis!

8. Omnis enim, qui petit, accipit; et qui quaerit, invenit; et pulsanti aperietur.

9. Aut quis est ex vobis homo, quemsi petierit filius suuspanem, numquid lapidem porriget ei?

10. Aut si piscem petierit, numquid serpentem porriget ei?

11. Si ergo vos, cum sitis mali, nostis bona data dare filiis ve

stris; quanto magis pater vester, qui in coelis est, dabit bona petentibus & se?

12. Omnia ergo, quaecumque vultis, ut faciant vobis homines,

enim lex, et Prophetae.

nem, et multi sunt, qui intrant per eam.

14. Quamangusta porta, etarcta via est, quae ducit ad vitam; et pauci sunt, qui inveniunt eam!

15. Attendite a falsis prophetis, qui veniunt ad vos in vestimentis ovium, intrinsecus autem sunt lupi rapaces!

16. A fructibus eorum cognoscetis eos. Numquid colligunt de spinis uvas, aut de tribulis

ficus?

17. Sic omnis arbor bona fructus bonos facit; mala autem arbor malos fructus facit.

18. Non potestarborbonamalos fructus facere; neque arbor mala bonos fructus facere.

19. Omnis arbor, quae non facit fructum bonum, excidetur, et in ignem mittetur m.

20. Igitur ex fructibus eorum cognoscetis eos.

21. Non omnis, qui dicit mihi: Domine, Domine! intrabit in regnum coelorum; sed qui facit voluntatem Patris mei, qui in coelis est, ipse intrabit" in regnum coelorum.

22. Multi dicent mihi in illa die: Domine, Domine! nonne in nomine tuo prophetavimus? etin nomine tuo daemonia ejecimus? et in nomine tuo virtutes multas fecimus?

23. Et tunc confitebor illis: Qua nunquam novi vos; discediteq a me, qui operamini iniquitatem!

kc. 24, 4. 5. 24. 1 Joh. 4, 1. Jer. 14,14. Ιν. 16-21. c. 12, 33. Luc. 6, 43-46. Luc. 3, 9. Rom. 2, 13. Jac. 1, 22. • Luc. 13, 25-27.6, 46. P Act. 19, 13. 9 с. 25, 41.

24. Omnis ergo, qui audit verba mea haec, et facit ea, assimilabitur viro sapienti, qui aedificavitdomum suam supra petram.

25. Et descendit pluvia, et venerunt flumina, et flaverunt venti, et irruerunt in domum illam, et non cecidit; fundata enim erat super petram.

26. Et omnis, qui audit verba mea haec, et non facit ea, similis erit viro stulto, qui aedificavit domum suam super arenaım.

27. Et descendit pluvia, et venerunt flumina, et flaverunt venti, et irruerunt in domum illam, et cecidit; et fuit ruina illius magna.

28. Et factum est, cum consummasset Jesus verba haec, admirabantur turbae super doctrina ejus;

29. erat enim docens eos sicut potestatem habens, et non sicut Scribae eorum, et Pharisaeis.