Imágenes de páginas
PDF
EPUB

copia ejus non tantum ab históriis et críticis petatur, verum etiam per singulas annorum centurias, etiam minora intervalla seriatim (ab última antiquitate facto principio) libri præcipui, qui eo temporis spatio conscripti sunt, in consilium adhibeantur; ut ex eorum non perlectione (id enim infinitum esset) sed degustatione et observatione argumenti, styli, methodi, genius illius temporis literarius velut incantatione quadam á mortuis evocetur.... Fer talem qualem descripsimus narrationem, ad virorum doctorum in doctrinæ usu et administratione prudentiæ et solertiæ maximam accessionem fieri posse exestimamus; et rerum intellectualium non minus quam civilium motus et perturbationes, vitiague et virtutes notari posse, et régimen inde optimum educi et institui.» (Páginas 49 y 50, libro II, tomo I, edicion de sus obras. Lipsia 1694).

En el capítulo V del mismo libro, sobre la dignidad y dificultad de la historia civil, dice lo siguiente: «Sequitur historia civilis specialis, cujus dignitas atque anctoritas inter scripta humana eminet. Hujus enim fidei exempla majo

rum, viccisitudines rerum, fundamenta prudentiæ civilis, hominum denique nomen et fama comissa sunt. Ad dignitatem rei accedit dificultas non minor. Etenim animum in scribendo ad præterita retrahere et veluti antiquum facere, temporum motus, personarum characteres, consiliorum trepidationes, actionum tanquam aquarum ductus, prætextuum interiora, imperii arcana cum diligentia scrutari, cum fide et libertate referre, denique verborum lumine sub oculos ponere, magni utique laboris est et judicii; præsertim cum antiquiora quæque incerta, recen→ tiora periculo obnoxia reperiantur. Quamobrem, et plurima historiam istam civilem circunstant vitia; dum plerique narrationes quasdem inopes et plebejas et plane dedecora historiarum conscribant, alii particulares relationes et comentariolos opera festinata et textui inæquali consarcinant, alii capita tamtum rerum gestarum percurrant, alii contra minima quæque et ad sumas actionum nihil facientia persequantur; nonulli nimia erga ingenia propria indulgentia plurima andacter confingant, aut alii non tam ingenio

-65

rum suorum quam affectuum imaginem rebus imprimant, et addant partium suarum memores, rerum parum fideles testes: quidam política, in quibus sibi complacent, ubique inculcent, et divertícula ad ostentationem quærendo, narrationem rerum nimis leviter interrumpant: alii in orationum et concionum aut etiam auctorum ipsorum prolixitate parum cum judicio nimii sint, adeo ut satis constet, non inveniri inter scripta hominum rarius quicquam, quam historiam legítimam et omnibus numeris suis absolutam.» (Página 50 y 51 del mismo libro).

IDEAS DE VICO

sobre la filosofia de la historia, en sus dos obras, la CIENCIA NUEVA y la UNIDAD DEL PRINCIPIO

Y EL FIN DEL DERECHO UNIVERSAL.

«Despues de sérias y prolongadas meditaciones he por fin reconocido, que los elementos de toda ciencia divina y humana eran tres: conocer, querer, poder, cuyo principio único es la inteligencia; el instrumento y como el ojo de

la inteligencia es la razon, á la que Dios dá la luz de la verdad eterna.

a

«Ciertos de la realidad de estos tres elementos como de nuestra propia ecsistencia, desarrollémoslos por el pensamiento, la única cosa de que no podemos dudar en este mundo. Para facilitar este trabajo, dividiremos el sistema en tres partes. 1. Los principios de todas las ciencias derivan de Dios. 2.a Por los tres elementos de que hemos hablado, la verdad eterna ó luz divina penetra en todas las ciencias, las encadena del modo mas estrecho, forma entre ellas innumerables relacionos, y las hace remontar á Dios que es su fuente y orijen. 3.a Todo lo que se ha dicho ó escrito sobre los principios de los conocimientos humanos y divinos, es verdadero, si se refiere á estas reglas infalibles; falso si se aparta de ellas.>>

«Lo que constituye la verdad, es la conformidad del pensamiento con la realidad ó con las cosus; lo que constituye su certidumbre, es una creencia esenta de duda,» (P. 125 de las obras de M. Michelet, tom. 1.o edicion de Bruselas de 1840.)

«Los principios de la ciencia nueva son la

creencia en una providencia divina, la moderacion de las pasiones por la institucion del matrimonio, y el dógma de la immortalidad de la alma consagrado por los sepulcros. Su criterio es la siguiente mácsima: Lo que la universalidad ó pluralidad del jénero humano siente ser justo, debe servir de regla en la vida social. Estando de acuerdo la sabiduria vulgar de tódos los lejisladores y la profunda de los mas célebres filósofos en admitir estos principios, este criterio, deben hallarse en él los límites de la razon humana; y todo el que quiera separarse de él, debe saber que se aparta de la humanidad entera.» (P. 189 del mismo tomo.)

Hemos insertado estos pasajes, por ser poco conocidos, y omitimos algunos de Bosuet, Montesquieu, Voltaire, Gybbon, Hume, Hallam y Guizot, por la noticia que jeneralmente se tiene de estos libros.

« AnteriorContinuar »